| تبیین نقش تحریف‌های رایج شناختی بر آسیب‌پذیری امنیت ملی در برابر جنگ شناختی |
| کد مقاله : 1034-CWNSC-FULL (R2) |
| نویسندگان |
|
رضا زاده پاریزی * دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی |
| چکیده مقاله |
| در عصر جنگ‌های شناختی، سوگیری‌های ذهنی می‌تواند به دروازه‌ای برای نفوذ و تهدید امنیت ملّی بدل شود. هدف این مقاله «تبیین نقش تحریف‌های رایج شناختی بر آسیب‌پذیری امنیت ملّی در برابر جنگ شناختی» است. بدین منظور، ابتدا مبانی نظری سوگیری‌های شناختی در سطوح فردی و سازمانی و سازوکار بهره‌برداری دشمن در عملیات اثرگذاری، با روش کتابخانه‌ای و تحلیل اسناد راهبردی تشریح شد. سپس با مرور نظام‌مند پژوهش‌های داخلی و خارجی، چارچوبی مفهومی مشتمل بر پنج طبقه سوگیریِ توجهی، حافظه‌ای، قضاوتی، انگیزشی و اجتماعی و سه بُعد آسیب‌پذیری شامل تحلیل اطلاعات، تصمیم‌سازی و اقناع عمومی استخراج گردید. تحلیل مقایسه‌ای موارد تاریخی (حمله پرل‌هاربر) و مصادیق معاصرِ عملیات اطلاعاتی نشان داد سوگیری تأییدی و اثر وضعیت موجود بیشترین نقش را در تضعیف فرآیندهای هشدار راهبردی دارند، درحالی‌که اثر کمیابی و اصل اجماع بیشترین سهم را در پذیرش روایت‌های خصمانه توسط افکار عمومی ایفا می‌کنند. بر اساس یافته‌ها، چهار راهبرد تاب‌آوری شناختی پیشنهاد می‌شود: ۱) گسترش آموزش سواد شناختی برای مدیران و تحلیلگران، ۲) به‌کارگیری مستمر سلول‌های قرمز به‌منظور شناسایی سوگیری‌ها در چرخه تصمیم‌سازی، ۳) پایش بلادرنگ شاخص‌های تحریف در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، و ۴) طراحی سازوکارهای مهندسی اجتماعی معکوس برای خنثی‌سازی روایت‌های خصمانه. این پژوهش با اتکا بر روش‌های کتابخانه‌ای و تحلیل اسنادی، تصویری جامع از پیوند میان تحریف‌های شناختی و آسیب‌پذیری امنیت ملّی ارائه می‌کند و بر ضرورت تقویت تاب‌آوری شناختی تأکید دارد. |
| کلیدواژه ها |
| سوگیری‌های شناختی، تاب‌آوری، تصمیم‌گیری، امنیت ملی |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه شفاهی |
